Znak towarowy jako narzędzie niezbędne przy budowaniu pozycji w obrocie gospodarczym

Kwestia ochrony znaków towarowych jest często zaniedbywana przy budowaniu i prowadzeniu własnego przedsiębiorstwa. Udzielone prawo ochronne na znak towarowy jest niezwykle ważnym narzędziem z jednej strony do tworzenia renomy firmy, jak również odpowiedniego zabezpieczenia na przyszłość. Znak towarowy stanowi w istocie własny unikatowy pomysł na markę, a jego ochrona jest bardzo istotna w kontekście dbania o miejsce firmy na konkurencyjnym rynku. Ponadto, z ochrony znaku towarowego mogą płynąć jeszcze inne dodatkowe korzyści.

Oprócz zabezpieczenia przed kradzieżą i kopiowaniem, może to być także forma optymalizacji podatkowej, związanej przykładowo z odliczeniem oraz amortyzacją kosztów rejestracji.

Co więcej, sam znak towarowy jest również pewnego rodzaju lokatą, bowiem może być on samodzielnym przedmiotem obrotu z możliwością odsprzedaży.

Pozytywne aspekty rejestracji znaku towarowego są coraz powszechniej dostrzegane nie tylko przez przedsiębiorców budujących swoją pozycję na rynku ale także przez osoby prywatne chcące chronić swój pomysł na przyszłe zaistnienie w obrocie gospodarczym. W dzisiejszych czasach pomysł jest kluczem do sukcesu.

1. W celu uzyskania prawnej ochrony znaku towarowego konieczne jest zarejestrowanie znaku w Urzędzie Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej (UPRP) bądź w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) – dla rejestracji unijnego znaku towarowego.

2. Procedurę rejestracji znaku towarowego należy rozpocząć od zbadania tzw. zdolności rejestrowej znaku czyli sprawdzenia czy dane oznaczenie, obiekt, rysunek, wyraz, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna lub sygnał dźwiękowy można przedstawić w sposób graficzny. Pamiętajmy, iż znak towarowy to nie tylko logo lub rysunek. Katalog dopuszczalnych form jest bardzo bogaty.

3. Następnie, właściwe jest zbadanie czy znak jest dostatecznie odróżniający się od zarejestrowanych już w Urzędzie Patentowym znaków. Innymi słowy, winno się sprawdzić istnienie znaków identycznych lub podobnych do znaku zgłaszanego. W tym celu niezbędne jest przeszukanie odpowiednich baz zarejestrowanych znaków towarowych.

4. Jednym z ważniejszych etapów weryfikacji przyszłego znaku towarowego jest analiza bezwzględnych przyczyn warunkujących odmowę udzielenia prawa ochronnego wskazanych w art. 129[1] ustawy prawo własności przemysłowej. Należy wykluczyć istnienie jakiejkolwiek negatywnej przesłanki udzielania prawa ochronnego. Przykładowo można wskazać niedopuszczalność zgłoszenia oznaczeń, które:

weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych takie jak „nylon”, „latte”;

– mogą wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towaru;

– zawierają symbol Rzeczypospolitej Polskiej taki jak godło, barwy narodowe lub hymn, a zgłaszający nie przedstawił zgody udzielonej przez właściwy organ państwa;

– służą do wskazania rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, funkcji lub przydatności, a nie identyfikacji źródła pochodzenia tj. konkretnego przedsiębiorcy.

5. Dokonanie zgłoszenia następuje poprzez sporządzenie i złożenie do UP odpowiedniego wniosku. Wniosek musi zawierać prawidłowe oznaczenie klas towarowych tzn. rodzaju oferowanych towarów i usług, dla których zastrzegany jest znak. Co istotne, odpowiednie oznaczenie klas stanowi jeden z ważniejszych elementów wniosku. Błędne wskazanie klas towarowych może spowodować nie tylko słabszą ochronę dla zgłaszanego znaku ale także odmowę udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy. Opłata należna za udzielenie prawa ochronnego jest uzależniona m.in. od ilości wybranych klas.

6. Zgłoszenie wniosku rejestrowane jest w bazie Urzędu Patentowego RP w terminie do 2 miesięcy od złożenia wniosku. Kolejno, w terminie 3 miesięcy od publikacji wniosku inne podmioty mogą złożyć sprzeciw wobec dokonanego zgłoszenia. W sytuacji braku sprzeciwów osób trzecich oraz pozytywnego rozpatrzenia wniosku, Urząd Patentowy RP decyduje o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy. Cała zaprezentowana procedura rejestracji znaku towarowego przed Urzędem Patentowym RP trwa mniej więcej około dwunastu miesięcy. Finalizacja procedury rejestracji prowadzi do nadania indywidualnego numeru rejestracyjnego oraz uzyskania świadectwa ochronnego dla naszego znaku towarowego. W razie naruszenia przynależnego prawa do znaku, będzie to dowód możliwy do przedstawienia, w razie ewentualnego sporu przed sądem powszechnym. Świadectwo ochronne na znak towarowy bezsprzecznie potwierdza wyłączne prawo do posługiwania się konkretnym znakiem towarowym w obrocie gospodarczym i nie tylko.

7. W praktyce znacznie rzadziej dochodzi do naruszeń zarejestrowanych oznaczeń, bowiem potencjalni naruszający mają świadomość daleko idących konsekwencji wynikających z nieuprawnionego posługiwania się znakiem towarowym. Rejestracja znaku towarowego pełni również funkcję prewencyjną polegająca na zapobieganiu bezprawnych działań. Oznaczenie, które nie korzysta z dobrodziejstwa rejestracyjnego jest zdecydowanie bardziej narażone na kopiowanie lub podszywanie się ze strony nieuczciwej konkurencji.

8. Dzięki rejestracji znaku towarowego przedsiębiorstwo staje się bardziej rozpoznawalne na rynku, zwiększa to szansę na efektywne zbudowanie jego marki, przyciągnięcie potencjalnych klientów i inwestorów, co realnie podnosi wartość firmy. W konsekwencji rejestracji oznaczenia nabywane jest uprawnienie do posługiwania się charakterystycznym, powszechnie znanym i cenionym symbolem ® (registered). Używanie wskazanego oznaczenia podnosi prestiż przedsiębiorstwa w oczach odbiorców, a także zwiększa jego wiarygodność. Symbol ten przestrzega wszystkie osoby, które potencjalnie chciałyby użyć znaku do promowania swojej konkurencyjnej działalności, przed bezprawnym wykorzystaniem zastrzeżonych oznaczeń.

9. Ile to kosztuje? Rejestracja znaku towarowego wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłat od zgłoszenia, jednak jest to inwestycja na lata, która z pewnością przyniesie oczekiwane korzyści. Całkowity koszt zarejestrowania własnego znaku towarowego w jednej klasie na 10 letni okres ochronny to zaledwie 1.040,00 złotych.

Na wskazaną kwotę składa się:

– opłata od zgłoszenia znaku towarowego dla towarów i usług w jednej klasie towarowej – 450 zł

– opłata od oświadczenia o korzystaniu z pierwszeństwa – 100 zł

– opłata za publikację informacji o udzielonym prawie ochronnym – 90 zł

– opłata ochronna za 10 letni okres rejestracji znaku towarowego w danej klasie towarowej – 400 zł

10. W sytuacji zgłoszenia znaku towarowego w następnej klasie towarowej, rejestrujący dokonuje dodatkowo opłaty od zgłoszenia w wysokości 120 złotych za każdą następną klasę towarową.

11. Opłata ochronna wymagana jest dopiero po otrzymaniu decyzji warunkowej wydawanej przez Urząd Patentowy RP, w konsekwencji pozytywnej weryfikacji wymaganych przesłanek oraz akceptacji wniosku. Osoba rejestrująca znak towarowy ma 3 miesiące na dokonanie opłaty ochronnej. W momencie jej uiszczenia, znak towarowy korzysta z pełnej ochrony na 10 letni okres. Warunkiem przedłużenia ochrony znaku towarowego po upływie wskazanego okresu jest dokonanie opłaty na kolejne okresy. Podsumowując, raz zarejestrowany znak towarowy będzie korzystał z ciągłej ochrony przez kolejne 10 letnie okresy, pod warunkiem dokonania opłat ochronnych. Nie jest konieczna ponowna rejestracja znaku, co stano istotne ułatwienie.

12. Osoby prowadzące działalność nie tylko na rynku krajowym ale również na arenie europejskiej mają możliwość rejestracji tzw. unijnego znaku towarowego w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej. Procedura jest odmienna od rejestracji krajowej, lecz bardzo zbliżona. Zgłoszenia można dokonać w trybie zwykłym lub przyśpieszonym (fast track) w zależności od wykazu towarów i usług dla oznaczenia. Rejestracja unijnego znaku towarowego oznacza ochronę na terenie całej Unii Europejskiej, bez konieczności rejestracji oznaczenia w każdym państwie członkowskim osobno. Jest to zdecydowane udogodnienie dla podmiotów prowadzących międzynarodową działalność lub planujących w przyszłości rozszerzyć działania swojego przedsiębiorstwa.

13. Koszt rejestracji unijnego znaku towarowego to 1000 euro, na który składa się opłata za zgłoszenie oraz 10 letni okres ochrony w jednej klasie towarów i usług. Opłata za druga klasę towarów i usług dla oznaczenia wynosi 50 euro, natomiast za każdą kolejną klasę 150 euro. Procedura rejestracji unijnego znaku towarowego trwa około 4-6 miesięcy.

Podsumowując, w świetle wymienionych zalet i korzyści posiadania chronionego znaku towarowego, należy podkreślić jak istotna jest odpowiednia oraz prawidłowa rejestracja oznaczenia przedsiębiorstwa. Nie chcąc ryzykować skorzystaniem z wypracowanej marki przez podmioty prowadzące konkurencyjną działalność oraz zastrzeżeniem znaku lub bardzo zbliżonego znaku przez kogoś innego, nie należy zwlekać z uzyskaniem stosownej ochrony.

Autorzy tekstu:

Karolina Olanin, Maciej Satoła